فهرست مطالب

سیاست پژوهی تحول در علوم انسانی - پیاپی 1 (تابستان 1401)

نشریه سیاست پژوهی تحول در علوم انسانی
پیاپی 1 (تابستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/03/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • علیرضا کچوئیان* صفحات 7-26
    قرآن کتابی است که تمدن اسلامی دایرمدار آن تاسیس و نشو و نما یافته است. متنی کانونی که لف ونشر تاریخی آموزه-هایش به قبض و بسط تمدنی اسلام کمکی شگفت نموده است. در مقاله ی حاضر تلاش شده با بهره گیری از روش اسنادی و کتابخانه ای و با الهام از مفاهیم اسلامی و قرآنی به روشنداشت نقش معارف اسلامی در تصویب و کاربست مفهوم علمیت و تحول علوم انسانی از منظر طه عبدالرحمن پرداخته شود. جستار حاضر در پی آن است که الهام از گزاره ها و مفاهیم قرآنی و اسلامی تا چه حد در تحول علوم انسانی اسلام مدار تاثیر بنیادین دارد. یافته های پژوهش بیانگر آن اند که طه عبدالرحمن معارف قرآنی را دارای نقش بی بدیل در پی ریزی تمدن اسلامی و توانش چشمگیری در پروراندن علوم انسانی اسلامی می داند، علومی که اگرچه از حیث روش شناختی به جریان اصلی این شاخه از علوم تعلق دارد؛ اما محتوا و مفاد خود را از نص قرآن و تفاسیر برآمده از خوانش ارتدکس (مسلط) آن برمی گیرد تا بدیلی باشد در برابر علوم انسانی غربی(سکولار)؛ رهیافتی که آماج آن دگردیسی و تحول این علوم از طریق رجوع به متن مقدس (قرآن) و آمیختن وحی و عقل است.
    کلیدواژگان: قرآن، تحول علوم انسانی، علمیت، علوم انسانی اسلام مدار، طه عبدالرحمن
  • مهدی بهشتی نژاد* صفحات 27-49
    نظریه فرهنگی ،سرمشق ها(پارادایم ها) الگوهاومفاهیمی به ماعرضه می کندکه می تواننددرجنبه های متنوع شخصی، عمومی، وفکری زندگی به کارگرفته شوند...نظریه فرهنگی منبعی است که ازطریق آن می توانیم آگاهانه به جهان اطراف خود واکنش نشان دهیم وشایدگزینه های صحیح راانتخاب کنیم وبه سطح متعالی تری ازاشراف وتسلط دست یابیم. (اسمیت،1387: 8) درمیان منابعی که به صورت منسجم به نظریه های فرهنگی اشاره دارند،به جزفیلیپ اسمیت کمتر نویسنده ای به طور مجزا به نظریه فرهنگی آنتونی گیدنز اشاره دارد. دراین مقاله تلاش شد پاسخ به این پرسش یافت شود که آیا توضیحات فرهنگی آنتونی گیدنز قابلیت قرارگرفتن درزمره یک نظریه فرهنگی رادارد؟ وازسویی آیا این نظریه رویکردی محافظه کارانه وجنبه تدافعی دارد یا بدنبال تحول دروضعیت گذشته است؟ لذاضمن ارایه تعریف نظریه فرهنگی،زوایای مختلف فرهنگ ونحوه کارکردآن درجامعه وبه ویژه درشیوه وسبک زندگی مدرن ازمنظر آنتونی گیدنزکه باهدف دفاع ونجات مدرنیته ازانتقادهای نظریه پردازان پسامدرنیسم درلابلای نوشتارهای نویسنده طرح شده بود،باروش تحلیل محتوا با عنوان نظریه فرهنگی استخراج ، توصیف وتبیین گردید.
    کلیدواژگان: نظریه فرهنگی، تکامل فرهنگی، کثرت گرایی فرهنگی، بازتولید فرهنگی، حوزه عمومی وسیاست رهایی بخش
  • روح الله تیموری*، حسن عبدالله زاده، محمدکاظم کاوه پیشقدم صفحات 51-67

    می توان گفت مقوله توسعه و عقب افتادن ایران از قطار پیشرفت جهانی در طی صد و پنجاه سال اخیر مورد بحث و بررسی بوده است . از زمان اولین شکست ایران از روسیه تزاری ایرانی ها از خود پرسیدند چرا عقب افتادیم. و تا امروزه هم این سوال را از خود می پرسند .حتی می توان گفت انقلاب اسلامی هم به نوعی در پاسخ به مقوله عقب ماندگی ایران شکل گرفت . بعد از پیروزی انقلاب هم به نوعی مقوله پیشرفت و توسعه در اولویت دولت ها و اندیشه ورزان نظام جمهوری بوده است . که در این بین مقام معظم رهبری بارها روی مساله پیشرفت تاکید داشته است .و به طوری که الگوی ایرانی - اسلامی پیشرفت را مطرح کردند . لذا در این پژوهش نگارندگان به دنبال پاسخ به این سوال هستند . که توسعه از دیدگاه مقام معظم رهبری چه بار مفهومی دارد و چگونه می توان به پیشرفت رسید ؟ در پاسخ به سوال تحقیق فرضیه پژوهش اینگونه مطرح می شود از دیدگاه رهبری باید بجای توسعه که بار معنای خاصی دارد از مقوله پیشرفت استفاده کنیم و برای رسیدن به پیشرفت باید یک الگوی مناسب و بومی با توجه به الگوی اسلامی و ایرانی طراحی کنیم . نگارندگان سعی می کنند با کمک رویکرد گفتمان لاکلاو و موفه به بررسی جایگاه پیشرفت از دیدگاه مقام معظم رهبری بپردازند .

    کلیدواژگان: پیشرفت، مقام معظم رهبری، انقلاب اسلامی، گفتمان
  • ناصر شفیعی ثابت*، صابر صدیقی صفحات 69-99
    هر مفهومی در هر پارادایم، مکتب، ایدیولوژی و نظام اجتماعی اقتصادی معنای خاص خود را می یابد. مفهوم مکان نیز این قایده مستثنی نیست. مفهوم مکان در «نظام سرمایه داری» نیز دارای بار معنایی خاصی است. در نظام سرمایه داری مکان تنها به مثابه «ابژه ای» صرف (تنها به شکل یک نمود و رخداد عینی یا «شییی ادراک شده») در نظر گرفته می شود؛ «ابژه ای» برای «سوژه ای» که در مقابل آن است، نه همراه با آن. ابژه ای که الزاما باید سودی برای سوژه به همراه داشته باشد. این سود مادی و اقتصادی صرف، سرآغاز «کالایی شدن مکان» در نظام سرمایه داری است. به عبارت دیگر، دیالکتیک بین ویژگی های ذاتی و درونی نظام سرمایه داری مانند انتزاعی بودن زمان، ماهیت سرمایه و هستی شناسی و معرفت شناسی سرمایه داری درنهایت منجر به کالایی شدن مکان می گردند. درواقع نظام سرمایه داری تنها با تولید مداوم مکان و فضا می تواند به حیات خود ادامه دهد؛ اما در پدیدارشناسی، مکان، فرصتی برای بودن و زندگی کردن را برای انسان ها فراهم می آورد. درواقع مکان مفهومی صرفا اقتصادی نیست؛ بلکه پدیده ای است که در طول زمان (زمان انضمامی) توسط اجتماع محلی معنای خود را می یابد؛ اما در نظام سرمایه داری مکان توسط سرمایه گذار به منظور کسب سود تولید می گردد. ازاین رو با کالایی شدن مکان، انسان و جامعه نیز هویت و پیشینه فرهنگی-تاریخی را از دست خواهند داد. در این نوشتار به بررسی چرایی کالایی شدن مکان در نظام سرمایه داری پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: سرمایه داری، زمان، مکان، پدیدارشناسی، کالایی شدن
  • حسن ملکی، رضوان حکیم زاده، سید علی خالقی نژاد* صفحات 101-131
    در سال های اخیر بحث های متعددی پیرامون جایگزین شدن دیدگاه پست مدرن به عنوان نوعی تفکر و نگاهی فرهنگی - اجتماعی به مسایل و باورهای انسان ها با دیدگاه مدرنیسم در موضوعات مختلف در جریان است. عرصه تعلیم و تربیت به شکل عام و برنامه درسی به شکل خاص نیز درگیر این جریان شده است. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های مبانی فلسفه پست مدرنیسم در برنامه درسی و نقد این مبانی با شاخص های مبانی فلسفی تربیت اسلامی صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نوع اسنادی- تحلیلی است. یافته های پژوهش حاکی از این است که مبانی فلسفه برنامه درسی پست مدرن در اصول هستی شناختی بر عدم اعتقاد به ماورای طبیعت؛ در اصول انسان شناختی بر شکل گیری جوهر انسان از طریق روابط اجتماعی، تاریخی وفرهنگی؛ در اصول معرفت شناختی بر رد عقلانیت، فطرت، وحی و حاکمیت زبان به عنوان محور آگاهی؛ در اصول ارزش شناختی بر محوریت فرد و نسبی بودن اصول جهانشمول؛ و در اصول زیبایی شناختی بر معیار ذهنی زیبایی و دوری از فهم ظاهری و غور در باطن تجارب هنری استوار است. در مقابل مبانی فلسفی تربیت اسلامی در اصول هستی شناختی معتقد به حقیقت ماورای طبیعی (خداوند)؛ در اصول انسان شناختی بر اعتقاد به متکی بودن وجود حقیقی انسان بر روح؛ در اصول معرفت شناختی بر قابل وصول بودن معرفت؛ در اصول ارزش شناختی بر تکیه بر قرآن و مبانی دین اسلام و ارزش های ثابت و متغیر؛ و در اصول زیبایی شناختی بر گرایش ذاتی انسان به زیبایی و عینی و ذهنی بودن زیبایی ها استوار است. در مجموع نقد مبانی فلسفی پارادایم  پست مدرنیسم از منظر مبانی فلسفی تربیت اسلامی نشان می دهد که حذف فراروایت ها و اصول جهانشمول، عقلانیت، فطرت، وحی و مرکزیت زدایی از انسان در این فلسفه] اصولی که جزو شاکله هویتی فلسفه تربیت اسلامی به سوی حیات پاک محسوب می شود [با هدف دستیابی به چارچوبی که مروج چندگانگی، نسبیت گرایی، نهیلسم و غیره باشد، صورت گرفته است.
    کلیدواژگان: برنامه درسی، پست مدرن، تربیت اسلامی، مبانی فلسفی
  • یحیی بوذری نژاد*، حمید ریحانی صفحات 133-162
    آرا و اندیشه های هایدگر از جهات مختلفی قابل بررسی است. یکی از این جهات که تاثیر زیادی را بر متفکران نهاده است دیدگاه های هرمنوتیکی هایدگر است که تحولی اساسی را در روش هرمنوتیک به وجود آورد. اندیشه هرمنوتیک هایدگر، تفسیر را از مولف محوری به مفسر محوری سوق داد. این چرخش هرمنوتیکی مبتنی بر مبانی انسان شناسی و معرفت شناسی خاصی است. به نظر نگارنده، مبانی انسان شناسی هایدگر او را به سوی تلقی جدید از هرمنوتیک و اثرگذاری بر روش هرمنوتیکی فلاسفه بعد از خود کشاند؛ بنابراین برای نقد و بررسی دیدگاه هرمنوتیکی هایدگر می بایست مبانی انسان شناسی وی را به نقد کشانید. نگارنده بر این باور است که اگرچه یکی از نگاه های جدید به انسان، دیدگاه هایدگر در مورد تعریف انسان به عنوان «دازاین» می باشد، اما این تلقی از یکسونگری و عدم جامعیت رنج می برد؛ مضافا بر این اینکه این برداشت از انسان خود مبتنی بر سرشت ثابت انسان می باشد که هایدگر آن را نادیده انگاشته است. نگارنده درصدد است که در این مختصر به نقد و بررسی دیدگاه هایدگر با استفاده از تعالیم اسلام و متفکران مسلمان بپردازد.
    کلیدواژگان: تاویل، دازاین، هایدگر، هستی، هرمنوتیک، واقع بودگی
|
  • Mehdi Beheshtinejad * Pages 27-49
    Cultural theory, Paradigm (paradigms) Algvhavmfahymy to Marzh that motivation can Tvannddrjnbh variety of private, public, and intellectual life are used ... is a source of cultural theory through which we can consciously react to the world around Vshaydgzynh correct we elect a higher level and achieve Azashraf Vtslt. (Smith, 1387: 8) among resources for a coherent cultural theories refer to Jzfylyp Smith lesser writer Anthony Giddens refers separately to cultural theory. This article attempts to answer these questions will be found that is capable of being among the cultural explanation Anthony Giddens Radard a cultural theory? Also this is the theory of evolution followed a conservative approach or defensive aspects of the situation is? Lzazmn definition of cultural theory, different angles and how to function in society and culture, especially modern life style Azmnzr Anthony Gydnzkh manner in order to defend and rescue Azantqadhay modernity theorists of postmodernism Drlablay writer was writing, comparative content analysis to extract as cultural theory, was describing and explaining.
    Keywords: Cultural Theory, cultural development, cultural pluralism, cultural reproduction, public domain emancipatory politics
  • Rohollah Teimoori *, Hasan Abdollahzadeh, Mohammadkazem Kaveh Pishghadam Pages 51-67

    It can be said of the train concept behind the development and progress of the world over the last hundred and fifty years has been discussed. Since the first defeat of the Tsarist Russia Iranians asking themselves why back off. And to ask themselves the question today. It can even be said to some extent a response to the issue of the backwardness of Islamic Revolution of Iran was formed. After the revolution of one sort or another category of development priorities of governments and thinkers in the Republic. In the meantime, the Supreme Leader has repeatedly emphasized onthe development. And so that the Iranian model - spoke of progress. In this study, researchers are looking for answers to this question. The development from the perspective of what the concept of the supreme leader and how to achieve progress? On the question arises as research hypothesis from the perspective of leadership development that should instead use the special meaning of the concept of progress. And to achieve progress should be a model and native According to the Iranian Islamic model and design. The authors try to help Laclau and Mouffe's discourse approach to review the status of progress of the Supreme Leader's views.

    Keywords: Development, leader, Islamic Revolution, .discourse
  • Saber Sedighi Pages 69-99
    Each concept in each paradigm, ideology and sociology-economic system finds its own and its particular meaning. The concept of the place is no exception. "Place" in "Capitalism system" has a particular meaning too. The place in the capitalism system is only as an "object" in front of "subject", not with it. This object must necessarily be beneficial matter to the subject. Selling place and economic benefit is the beginning of the "commodification of place" in capitalist system. In other words, the dialectic between the intrinsic features of capitalism such as abstraction of time, the nature of capital and the capitalism ontology and epistemology ultimately leads to the commodification of place. In fact, the capitalist system only with continuous production of place and space can survive, while, "place in phenomenology" is the opportunity to live for humans. "Place" is a concept that constituted over time (concrete time) by the local community finds its meaning, in a capitalism system where profit is generated by capital investment in selling place leads to commodification of places, people and society that will lose their identity and historical-cultural background. This article explores why capitalism willing to commodification of place and what is its consequences
    Keywords: time, Commodification, Place, capitalism, Phenomenology
  • Hassan Maleki, Rezvan Hakimzadeh, Seyyed Ali Khaleghinezhad * Pages 101-131
    In recent years ,There are various  discussions around of being substitute postmodernism viewpoint as type of  thinking and cultural-social view to human’s problems and beliefs to modernism viewpoint in different subjects is common. So that, field of education in generally and curriculum in specially shape engage in flow. According to, present study has done to examine characteristics of postmodern philosophical foundations in curriculum and critique of this foundations based on philosophical foundations of Islamic education. Method of this research is” documental-analytical” Results of this study has showed that philosophical foundations of postmodern curriculum placed in ontological principals upon unbelief to metaphysics; anthropology principals upon shaping of human's essenes via social, historical and cultural relations; epistemological principals upon rejection of wisdom, oracle, temperament and master of linguistic as center of conscious; axiology principals upon center of person and was relative of cosmological principals; aesthetic principals upon subjective criteria of aesthetic and escape of surface understanding and contemplation in essence of experimental aesthetic. In opposition to philosophy foundations of postmodern curriculum, philosophy foundations of Islamic education placed in ontological principals upon beliefs to metaphysic; anthropological principals upon shaping of human essences based on oracle; epistemological principals upon human ability to reach wisdom; axiological principals emphasis on Quran, Islamic foundations, and absolute and changeable values; aesthetic principals emphasis on person’s inherent interest to aesthetic and objective and subjective criteria of beauty. In sum, critique of philosophy foundations of postmodern curriculum based on philosophical foundations of Islamic education, revealed that elimination of metanarrative, cosmological foundations, wisdom, temperament, oracle, and decentralize of human [principals that are part of identity constructer of Islamic education’s philosophy] in postmodern philosophy,have done to access of constructer that spread ideas such as pluralism, relativism, nihilism, and etc.
    Keywords: Curriculum, postmodern, Islamic education, philosophy fundations
  • Yahya Bouzarinejad *, Hamid Reyhani Pages 133-162
    Heidegger's ideas and thoughts can be studied from different perspectives. One of these perspectives is his hermeneutic theories that has had a great impact on other thinkers and also has led to a revolution in the hermeneutics method, modifying interpretation from author-based to interpreter-based, which is based on unique anthropological and epistemological principles.   The author also states that although one of the new approaches to human is Heidegger's view and his definition of human as “Dasein”, but this attitude is biased on incomprehensive, and is also based on the fixed nature of human, which Heidegger has ignored it. This article tries to criticize and analyze Heidegger's perspective, using Islamic principles and Muslim’s thoughts.
    Keywords: interpretation, Dasein, Heidegger, existence, Hermeneutic, facticity